Logistikanın ən əsas nəqliyyat üsulu olaraq
bilinir. Dünyada istifadə edilən ilk nəqliyyat üsulu olaraq təyin edilə bilər.
Əlavə olaraq, inkişaf edən texnologiya ilə digər nəqliyyat üsullarının da əsasını
qoydu. Tərifə görə, avtomobil nəqliyyatı avtomobil yolları və quru nəqliyyat
vasitələri ilə malların bir nöqtədən digər nöqtəyə təhlükəsiz, sürətli,
vaxtında və ucuz şəkildə daşınması üsuludur. Daşınma qiymətlərinin az olması səbəbindən qısa məsafəli yollarda ən çox seçilən
nəqliyyat növüdür.
Niyə
Avtomobil daşınmaları ?
Avtomobil nəqliyyatı dünyada ən çox seçilən nəqliyyat
növüdür. Bundan əlavə, qısa məsafəli daşımalarda digər nəqliyyat üsulları ilə
müqayisədə avtomobil nəqliyyatı çox sərfəlidir. Yük daşımaq üçün liman, hava
limanı və ya qatar stansiyası kimi strukturlara ehtiyac yoxdur. Yük birbaşa
göndəricidən alıcıya nəql edilə bilər. Avtomobil nəqliyyatında vaxt itkiləri
çox aşağıdır və minimuma endirilir. Buna görə də, avtomobil nəqliyyatı
logistika şirkətlərinin böyük bir hissəsini əhatə edir. Karayolu daşımalarını
vacib edən ən böyük məqam, digər nəqliyyat üsulları ilə inteqrasiya
çalışmasıdır. Digər nəqliyyat üsullarına üstünlük verilsə belə, bunun nəticəsində
avtomobil nəqliyyatı məcburi olacaq.
Avtomobil daşınmalarının bir çox növü vardır. Bunlardan
ən çox istifadə ediləni qismən qismən avtomobil nəqliyyatıdır.
Yolun qismən daşınması eyni nəqliyyat vasitəsi ilə
birdən çox müştərinin sifarişini çatdırmağa imkan verir. Eyni marşrut üzrə müştərilərin
göndərişləri tək bir avtomobilə yüklənir və bütün müştərilərin yükləri marşruta
uyğun olaraq sifarişlə çatdırılır.
Yol nəqliyyat sistemini fərqli ölçülərə aparan növlər də var. Ro-Ro nəqliyyatı avtomobil nəqliyyatı növü kimi də göstərilə bilər. Ro-Ro nəqliyyatı, dənizdən yolun müəyyən bir hissəsini gəmilərlə təyinat nöqtəsinə gəlir.
Avtomobil
daşımalarının üstünlükləri və çatmamazlıqları.
Avtomobil nəqliyyatı – üstünlükləri.
·
Manevrliyin
yüksək olması (Lazım olan yerdə zəruri miqdarda hərəkət tərkibi toplamaq olur);
·
Çatdırmaların
təcili və müntəzəm yerinə yetirilməsinin mümkünlüyü;
·
Müasir
daşımalarda vacib şərtlərdən sayılan qapıdan – qapıya prinsipinin mümkünlüyü;
·
Yüklərin
yaxşı qorunmasının mümkünlüyü;
·
Kiçik məsafələrdə
daha çox qənaətli olması;
·
Avtomobil
nəqliyyatından istifadə etməklə yük və sərnişin göndərmələrinin ahəngdarlığını
təmin etmək mümkündür;
Çatışmayan cəhətləri:
·
Yol şəbəkəsinin
olmasından asılılığı;
·
Nisbətən
kiçik yükgötürmə qabiliyyətini;
· Nisbətən yüksək tariflər.
Müasir dövrdə iqtisadiyyatın qloballaşması, beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin inkişaf prosesləri və beynəlxalq ticarətin sürətli artımı nəqliyyat sahəsinin də daha çox yüklənməsinə səbəb olur və beynəlxalq nəqliyyat xidmətləri sahəsində kəskin rəqabət şəraiti yaradır. Bu isə öz növbəsində istənilən ölkənin iqtisadiyyatının inkişafında mühüm rol oynayan nəqliyyatın inkişafına yeni yanaşmaları tələb ediril
Azərbaycanda Avtomobil yolları
Avtomobil yolları Azərbaycan Respublikasının ərazisində avtomobillərlə
daxili və ya tranzit yük və sərnişin daşımalarının təhlükəsizliyinin təmin
edilməsi sahəsində bütün hüquqi və fiziki şəxslərin, dövlət hakimiyyəti
orqanlarının zəruri tələbatının ödənilməsinə, habelə dövlətin təhlükəsizliyinin
və müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsinə xidmət edir.
Avtomobil yolları ölkənin digər
nəqliyyat-yol infrastrukturu ilə daşınmaların ardıcıl və təhlükəsiz
paylanmasına və ötürülməsinə maksimum təminat yaradır.
Avtomobil yolları mövcud normativ
hüquqi aktların tələbləri həddində piyadaların, əlillərin , sağlamlıq imkanları
məhdud uşaqların və müvafiq mexaniki nəqliyyat vasitələrinin tələblərinin
ödənilməsi məqsədi ilə də istifadə edilə bilər.